Werkwijze
Bij het samenstellen van deze basiswoordenlijst zijn we niet uitgegaan van volledigheid. Een combinatie van factoren als nut, hanteerbaarheid en overzichtelijkheid heeft de lijst gemaakt tot wat hij is. Dit uit zich in de volgende richtlijnen.
Het aantal etymologieën bij elk lemma hebben we geprobeerd beperkt te houden. Bij Latijnse woorden die veelvuldig zijn overgenomen door moderne talen, hebben we slechts de gemakkelijkste of duidelijkste etymologieën vermeld. Daarnaast is ernaar gestreefd de duidelijkste of eenvoudigste etymologie als eerste te vermelden. Bij twijfel hebben we onderling overleg gepleegd over het wel of niet opnemen van een etymologie: in elk geval moet een woord in de Dikke Van Dale van de betreffende taal staan om opgenomen te worden; maar ook dit is een regel met uitzonderingen: als er namelijk anders geen enkele etymologie zou zijn, is er besloten het woord toch op te nemen.
Behalve deze inperkingen hebben we er niet naar gestreefd om samenstellingen gekruist op te nemen (bijvoorbeeld: depressie (van de + premo) kan wel gevonden worden bij het lemma de, maar niet bij premo). Mocht dit een hinderlijke onvolkomenheid zijn, dan kan dit later nog worden aangepast of verbeterd worden door middel van wiki-aanpassingen via het forum.
De opmaak van de etymologieën hebben we zo consequent mogelijk gehouden om verwarring te voorkomen. De stelregel is als volgt:
Etymologie (‘evt. betekenis’; evt. uitleg (‘evt. betekenis van het uitlegwoord’; evt. uitleg) < ouder woord)
Bijvoorbeeld:
naïef (‘onnozel’; < Fr. naïf (‘natuurlijk, onnozel’) < Lat. adi. nativus ‘geboren, aangeboren’ < ptc. natus)
Als er alleen een betekenis wordt gegeven of er is alleen uitleg nodig, dan wordt er geen ‘;’ geplaatst.
Een lijst met afkortingen staat hieronder.
In het Engels is het vaak lastig werkwoorden van zelfstandig naamwoorden te onderscheiden: om die reden hebben we ervoor gekozen voor elk Engels werkwoord to te schrijven. Om in het Frans meteen de lidwoorden te leren, staat voor elk Frans zelfstandig naamwoord le, la (en soms l’).
Lijst met afkortingen
- beschrijvende afkortingen
Latijn | Lat. |
Oudlatijn | Oudlat. |
Klassiek Latijn | Lat. |
Vulgair Latijn | Vulg. Lat. |
Laat Latijn | Laatlat. |
Middeleeuws Latijn | Mdd. Lat. |
Kerklatijn | Kerklat. |
Arabisch | Arab. |
Oudgrieks | Oudgr. |
Portugees | Port. |
Spaans | Sp. |
Italiaans | Ital. |
Frans | Fr. |
Oudfrans | Oudfr. |
Duits | Du. |
Nederlands | Ned. |
Middelnederlands | Mdd. Ned. |
Vlaams | Vl. |
Engels | Eng. |
Oudengels | Oudeng. |
etymologie | etym. |
etymologie onzeker | (etym. onz.) |
zie ook | zie ook |
zie daar | zie daar |
vergelijk | vgl. |
dat is (id est) | i.e. |
bijvoorbeeld | bijv. |
onder andere | o.a. |
nevenbetekenis | nevenbet. |
nevenvorm | nevenv. |
afgeleid van | < [vorm] |
heeft geleid tot | > [vorm] |
hypothetische vorm | *[vorm] |
letterlijk | lett. |
oorspronkelijk | oorspr. |
waarschijnlijk | wrsch. |
misschien | miss. |
eigenlijk | eig. |
oneigenlijk | oneig. |
verwant met | verw. m. |
afkorting van | afk. v. |
onder invloed van | o.i.v. |
van | v. |
- linguïstische afkortingen
comperativus | comp. |
superlativus | superl. |
frequentatief | freq. |
diminutief | dimin. |
intensivum | intens. |
praesens | praes. |
imperfectum | impf. |
perfectum | pf. |
plusquamperfectum | plqpf. |
futurum | fut. |
futurum exactum | fut. ex. |
conjunctivus | conj. |
adhortativus | adhort. |
singularis | sing. |
pluralis | plur. |
nominativus | nom. |
genitivus | gen. |
dativus | dat. |
accustativus | acc. |
ablativus | abl. |
substantief | subst. |
adiectief | adi. |
- afkortingen van boeken
LSJ | Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon |
Bronnen
De bronnen die we hebben gebruikt staan hieronder per taal opgesomd.
Nederlands
Philippa, M. e.a., Etymologisch woordenboek van het Nederlands. Laatst geraadpleegd op 12 augustus 2014, http://www.etymologie.nl.
Sijs, van der N. 2013 [2010], etymologiebank. Laatst geraadpleegd op 12 augustus 2014, http://www.etymologiebank.nl.
Engels
Harper, D. 2013 [2001], Online etymology dictionary. Laatst geraadpleegd op 12 augustus 2014, www.etymonline.com.
Duits
Köbler, G. 1995, Deutsches Etymologisches Wörterbuch. UTB Verlag.
Kytzler, B., Redemund L. 1992, Unser Tägliches Latein. Mainz am Rhein, Philipp von Zabern Verlag.
Frans
Clédat, L. 19143, Dictionnaire étymologique de la langue Française. Parijs, Librairie Hachette.